de Roovers & herman spelen Anatomie Antigone
Tijdens de voorbije lockdowns hebben herman en de Roovers samen een berg Antigones beklommen. De tocht begon op bekend terrein, bij het beroemde en veelkantige stuk van Sofokles. Al gauw kwamen de twee collectieven echter in een lawine aan bewerkingen terecht, van Anouilh tot Zizek, met daartussenin onder andere Bertolt Brecht, Jane Montgomery Griffiths en Femi Osofisan. Met die adaptaties schoven evenzovele interpretaties van de berg mee naar beneden. In het stuk besluit Antigone om tegen de almachtige wet van Kreon in het lichaam van haar dode broer Polyneikes de laatste eer te bewijzen. Die verzetsdaad is voer voor uiteenlopende commentaren gebleken, vanuit politiek en filosofisch, psychoanalytisch en feministisch perspectief. Ze leverden op hun beurt diverse Antigonfiguren op. Antigone is in de grillige loop van haar geschiedenis al een vrouwenrechtenactivist, humanist en angry young rebel geweest. Ze was zowel terrorist als martelaar.
Voor Anatomie Antigone construeren de twee theatergezelschappen een caleidoscopische voorstelling met het ijsbergtopje van die traditie. De swingende bewerkingen van Anne Carson, met hun uitgebeende verhaal en ingedikte taal, vormen er de basis van. Die scènes worden verrijkt met zinsneden uit andere adaptaties, met persoonlijke anekdotes, gedichten, stukken uit krantenberichten en essays. Ze laten de plot telkens in een ander licht kantelen. Zo wordt het geheel een anatomische studie van wat het onbegraven lijk van Polyneikes bij de verschillende tragediepersonages teweegbrengt. En een echokamer, waarin de gedachten van de acht spelers raken aan maatschappelijke debatten van vandaag, waarin hun woorden terugkaatsen als daden en vragen. Welke plek mogen afscheid, rouw en verdriet nog innemen zodra er geschermd wordt met algemeen belang en openbare orde? Wat volgt er nog na het einde van het gesprek, wanneer het luisteren naar elkaar is opgehouden en elk zich heeft teruggetrokken in de egelstelling van het eigen grote gelijk? Wie heeft nog recht op rechten, inclusief het recht om herinnerd te worden? Wie heeft de macht om met taal de werkelijkheid naar zijn wetten te plooien, om mensen een naam en een stem te geven of om ze die net te ontzeggen? En wie valt zo tussen de plooien van de wet in? Zal het emancipatorische gebaar van een enkeling uiteindelijk gedragen worden door een groep? Wanneer? En hoe?
Een voorstelling van: Kenneth Cardon, Robby Cleiren, Wim Bernaers, Lois Lumonga Brochez, Sara De Bosshere, Daantje Idelenburg, Sara Lâm, Luc Nuyens, Pynoo, Sofie Sente, Stef Stessel, Tom Van den Brande, Milan Vandierendonck, Wout Vatteroth, Matthias Velle & Bert Vermeulen
Spel: Lois Lumonga Brochez, Kenneth Cardon, Sara De Bosshere, Daantje Idelenburg, Sara Lâm, Luc Nuyens, Sofie Sente & Milan Vandierendonck
Scenografie: Stef Stessel
Kostuums: Pynoo
Dramaturgie: Matthias Velle
Lichtontwerp & techniek: Bert Vermeulen en Wout Vatteroth
Geluidsontwerp & techniek: Wim Bernaers en Tom Van den Brande
Een productie van: de Roovers spelen vzw
Coproductie: Kultuurfaktorij Monty, Perpodium
In samenwerking met: Zomer Van Antwerpen VZW
Wat een spelplezier!
Dank.
Erik Wouters
De kern van Sophocles’ Antigone, verhaal, structuur en personages blijft overeind. De Roovers en herman katapulteren het stuk van 450 voor Christus tot in 2021. Ze doen dat met veel intelligentie en subtiliteit.
De thema’s van Sophocles zoals omgaan met macht, familierelaties en het noodlot worden aangevuld met toetsen van LGBTI, woke, gender identity en Blake Live Matters. De teksten zijn messcherp zonder ooit drammerig of belerend te worden. Wanneer het over de driehoek tekstuele inhoud, acteren en maatschappelijke relevantie gaat, is dit van het beste wat we al ooit in het theater hebben gezien.
De combinatie van het metier van de Roovers (allen veertigers) en het nog ongepolijste, maar gigantische talent van herman (allen twiintigers) heeft een meesterwerk gebaard. En zoals dat vaak gaat met meesterwerken, was de tocht om er te komen lastig.
Gaat dat zien. Nog tot 16 oktober in de Zomerfabriek in de Minkelsstraat in Antwerpen. Prachtige locatie trouwens.
Werner Koninckx