Oresteia - Aischylos / T.Hughes / B.Dewulf

Oresteia is de enige integraal bewaard gebleven trilogie in het oeuvre van de grote Griekse tragediedichters uit de oudheid. Het is ook het laatste en het grootste werk van Aischylos - groots in vele betekenissen.  Oresteia gaat over drie moorden, drie daders, hun demonen, hun lot, en hun moreel beladen keuzes. De vicieuze cirkel van de bloedwraak wordt doorbroken. En het principe van 'oog om oog, tand om tand' maakt plaats voor een andere vorm van recht, waarin de rechtbank waakt over de orde. Vanuit de idee die later kort en krachtig als 'ken uzelf' werd samengevat, wordt de mens uitgedaagd om de oogkleppen van het eigen gelijk af te leggen en zijn eigen duistere kanten te zien en te erkennen als voorwaarde om de dynamiek van het leven te verzekeren.

In Agamemnon keert koning Agamemnon terug als overwinnaar uit de Trojaanse oorlog. Thuisgekomen wordt hij in bad vermoord door zijn vrouw Klytaimnestra. Ze zint al jaren op wraak omdat hij tien jaar eerder hun dochter Iphigenia heeft geofferd - alleen met dat offer kreeg het Griekse leger wind in de zeilen, op weg naar Troje.  Maar Agamemnon stak zijn hoofd in de strop van het noodlot. 

In Dodenoffer keert de volwassen Orestes, zoon van Agamemnon en Klytaimnestra, terug naar Argos. Ook hij staat voor een onmogelijk dilemma: hij moet zijn vader wreken - dat is zijn plicht - maar dat kan enkel als hij zijn moeder doodt en daarmee de hoogste geboden van de goden schendt.  Ook Orestes omarmt zijn noodlot. De wraakgodinnen verschijnen op het toneel om Orestes op te jagen. Hij zoekt bescherming bij Apollo.

In De Welwillenden leggen Orestes en zijn pleitbezorger Apollo hun zaak voor aan een tribunaal in Athene, voorgezeten door de godin Athena zelf. De vraag luidt: moet Orestes voor de moord op zijn moeder betalen met zijn leven ? Of moet hij worden vrijgesproken zodat de cirkel van de wraak doorbroken wordt ? En dan volgt het eerste court room drama uit de westerse literatuur. De rechtsstaat - of een vroege variant ervan - is geboren.  

De Roovers namen tijd voor grondige analyse en rustig beraad. Ze maakten fundamentele keuzes en dit leverde een eigenzinnige bewerking op, waarbij de grondlijnen van het origineel – Aischylos, in de bewerking van Ted Hughes en vertaald door Bernard Dewulf – bewaard bleven, maar aangevuld werden met materiaal van anderen: Jonathan Littell, Albert Camus, Patricia De Martelaere, ... De actualiteitswaarde van de tekst werd daardoor versterkt, Aischylos’ vragen werden aangescherpt. Wanneer is geweld gerechtvaardigd? Wanneer is iemand schuldig en wat is schuld dan wel? Wie is verantwoordelijk voor het geweld? Wanneer is oorlog echt voorbij? Wat is gerechtvaardigd in tijden van oorlog? Hoelang blijft een trauma binnen de familie woekeren en hoeveel generaties moeten hiermee geconfronteerd blijven? 

Peter Spaepen componeerde verstilde en emotioneel geladen koorpartijen in een soundscape van Eric Engels. Het antiek-Griekse koor werd zo opgesplitst: een spreker die, als een verslaggever de gebeurtenissen beschrijft en becommentarieert een zangkoor dat het tragische gebeuren van op een afstand gadeslaat en zonder oordeel sluimerende gevoelens verklankt. De monumentale ruimte blijft zo goed als leeg: één betonnenblok vooraan, drie projectoren die live genomen foto’s van Stef Stessel projecteerden op de achterwand. Niet één foto die de feiten weergeeft, maar drie. Kleine en kwetsbare spelers en zangers in een ruimte die het onderliggende wereldbeeld nauwkeurig vertaalt.

Oresteia  ging in 2011 in première in het Antwerpse Slachthuis, achteraf stond het stuk in een verlaten industrieel pand te Turnhout (i.s.m. CC De Warande en CC De Werft) en te Genk (i.s.m. C-Mine). In maart 2015 maakten de Roovers echter een zaalversie voor de KVS_BOL en speelden de tragedie drie keer voor een volle zaal.

vertaling: Ted Hughes en Bernard Dewulf
spel: Robby Cleiren, Sara De Bosschere, Luc Nuyens, Sofie Sente, Ilse Uitterlinden, Jeroen Vander Ven / Reindert Vermeire
compositie & dirigent: Peter Spaepen
zang: Kurt Beheydt / Kobe Bayens, Peter Pype, Eva Tulkens, Iris Berardocco, Fré Madou, Sara Raes, Valerie Mertens, Floris Lammens, Astrid Annicaert
scenografie: Stef Stessel
kostuumontwerp: Lieve Pynoo
lichtontwerp: Bert Vermeulen
soundscape & bruitage: Eric Engels

juli 2016

maart 2015

  • 7 20u00   02 210 11 12 Brussel, KVS
  • 6 20u00   02 210 11 12 Brussel, KVS
  • 5 20u00 première zaalversie 02 210 11 12 Brussel, KVS

mei 2013

  • 18 20u30   089 65 44 90  Genk, op locatie (i.s.m. C-Mine)
  • 17 20u30   089 65 44 90  Genk, op locatie (i.s.m. C-Mine)
  • 16 20u30   089 65 44 90  Genk, op locatie (i.s.m. C-Mine)

april 2013

  • 26 20u15   014 41 69 91  Turnhout, op locatie (i.s.m. CC Warande en CC De Werft)
  • 25 20u15   014 41 69 91  Turnhout, op locatie (i.s.m. CC Warande en CC De Werft)
  • 24 20u15   014 41 69 91  Turnhout, op locatie (i.s.m. CC Warande en CC De Werft)

mei 2012

  • 27 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 26 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 25 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 24 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 22 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)

mei 2011

  • 19 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 16 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 14 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 13 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 12 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 11 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 10 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 7 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 5 20u30   03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
  • 4 20u30 première 03 238 91 81  Antwerpen, Slachthuis (i.s.m. Monty)
Congratulations to De Roovers theatre company from Belgium on their wonderful work with the "Oresteia". What i found were compelling and thought-provoking elements of the performance were how the erotic element was removed from the relationships between the (often fetichised) couples of the plays, except in their moments of death. And then they were only depicted in their form as departed, through an eery postpartum public photographic ritual. The essence of the power relations and power struggles, issues of personal and collective responsibility for (personal or collective) violence become highlighted thus, in the most organic way. And of course the intervention of 'Klytemnestra" and "Agamemnon", and the historical trip into the collective ethics crisis of the western world through the 20th century was masterful and dramaturgically seamless. There were other elements that we spend half an hour in the parking lot discussing with friends, i just wanted to share the most prominent. Thank you! ps. the stage design was incredible. a photographic meta-reading, meta- in time, space and consciousness...

Ellada Evangelou